हेर्दै घुम्दै : च्छाे राेल्पा जाने छाेटाे बाटाे

भाइ करन लुहारको निधार सप्तरंगी टीकाले रंगाउने चाहना २० बर्ष देखि पुरा हुन सकेको छैन । ‘माइतीघरमा भाइ छैन म जाउँ कहाँ, …. दैलोमा बसेर रुन मन लाग्छ’ – दिदी भागिरथी टमटा बिरह पाेख्नुहुन्छ ।

“रिड नेपालले बितेका २८ वर्षमा ४२ वटा जिल्लाका ६८ स्थानमा पुस्तकालय बनाइसकेको छ । सामुदायिक पुस्तकालयको विशेषता भनेकै समुदायको विशेष सहयोगमा पारदर्शि हुने र तोकेको समयमा काम सम्पन्न गर्ने हो । सबैको सशक्त प्रयासले भवन निर्माण सम्पन्न गरी समयमा नै नयाँ भवनबाट पुस्तकालय सञ्चालन गर्न हामी सफल हुनेछौं,”

हामी नै सरस्वती, हामी नै भगवती, हामी नै दुर्गा तर त्यो मन्दिरको दुर्गालाई पूज्न हुने हामी महिला दिदी बहिनीहरुलाई पूज्न किन नहुने ।

यो महिनावारी भएका मानिसहरुलाई यति अपमानित हुन्छ, छुवाछुतको व्यवहार हुन्छ, केही समयका लागि बहिस्कार गरिन्छ भन्ने काहीँ सुनिएको छैन ।

“बिहानदेखि परेको हिउँ दिउँसो ४ बजेसम्म २८ इन्च अग्लो भयो । ५ बजेतिर कति परेछ भनेर हेर्दा ३२ इन्च भएको रहेछ । एक घण्टामा ४ इन्च हिउँ थपिएछ ।”हुङ्गाेबाट पासाङ शेर्पाले माइ हिमाललाई बताउनुभयो । 

माहुरी जहाँ पायो त्यहाँको भिरमा बस्दैनन् । जुन ठाउँमा भिर देउता हुन्छ, त्यही भिरमा मात्र माहुरी बस्छन । भिरको देउता राङ्गकेमी हो । मह काड्नु अघि राङ्गकेमीलाई विधि अनुसार पूजा गरी कुखुराको भोग दिएर खुशी पार्नुपर्छ, नत्र देउता रिसाएमा दुर्घटना हुन्छ । मह काड्ने स्थानमा महिलाहरु जानु हुँदैन, देउता रिसाउँछन भनिन्छ ।